Review Đôi mắt của Mona – Khi nhìn trở thành hành vi tâm hồn

Review tiểu thuyết Đôi mắt của Mona cho thấy đây không chỉ là một câu chuyện xúc động về một cô bé sắp mất đi ánh sáng thị giác, mà còn là hành trình sâu sắc khám phá nghệ thuật, triết lý sống và mối liên kết giữa cái đẹp và tâm hồn con người. Dưới ngòi bút tinh tế của Thomas Schlesser – một sử gia nghệ thuật danh tiếng – mỗi chương sách như một cuộc trò chuyện lặng lẽ giữa con người và cái đẹp, giữa cảm xúc và lý trí, giữa cái nhìn bề mặt và cái thấy bằng trái tim. Không đơn thuần là một tiểu thuyết nghệ thuật, Đôi mắt của Mona còn là lời nhắc nhở dịu dàng rằng: đôi khi, chính trong giới hạn thể xác, chúng ta lại tìm thấy sự khai sáng nội tâm.

Trong nền văn học thế giới đương đại, hiếm có tác phẩm nào dung hòa được triết lý nghệ thuật, chiều sâu tâm lý và vẻ đẹp của tình thân như “Đôi mắt của Mona” của Thomas Schlesser. Cuốn sách không chỉ là một hành trình thị giác, mà còn là một hành trình khai sáng – nơi mỗi bức tranh trở thành một tấm gương soi chiếu bản thể, mỗi trang sách là một nấc thang dẫn đến nhận thức sâu sắc hơn về chính mình và thế giới.

Một tiểu thuyết nhìn bằng tâm hồn

Vượt ra khỏi khuôn khổ của một cuốn tiểu thuyết nghệ thuật, “Đôi mắt của Mona” là một bản giao hưởng giữa hội họa và nhân sinh. Nhân vật chính – cô bé Mona – đang đối mặt với định mệnh nghiệt ngã: mất đi thị lực. Nhưng thay vì để bi kịch lấn át, Schlesser kiến tạo một lộ trình thanh tẩy tinh thần: mỗi tuần, Mona cùng ông ngoại Henry đến một bảo tàng nổi tiếng – Louvre, Orsay, Beaubourg – để thưởng thức một kiệt tác hội họa.

Điều độc đáo nằm ở cách tiếp cận. Henry không áp đặt, không giảng giải giáo điều, mà khơi gợi khả năng cảm nhận của Mona – từ đôi mắt vật lý sang “đôi mắt tâm hồn”. Qua đó, nhìn không còn là một chức năng sinh học, mà là một hành vi nhận thức mang tính triết học.

Mỗi chương là một bài học sống: Khi nghệ thuật trở thành ngôn ngữ triết lý

Cuốn sách gồm 52 chương, tương ứng với 52 tuần và 52 bức tranh nổi tiếng trong lịch sử mỹ thuật – từ Botticelli đến Rembrandt, từ Leonardo da Vinci đến Raphael. Mỗi bức tranh là một lối đi dẫn vào những tư tưởng sống:

• Với Botticelli, là học cách đoán nhận những điều chưa rõ.

• Với Rembrandt, là bài học “hãy tự biết mình”.

• Với da Vinci, là nụ cười của nàng Mona Lisa – một lời nhắn nhủ mở lòng, chấp nhận và mỉm cười với thế giới đầy bóng tối, dù không thể nào nắm bắt toàn vẹn.

Đặc biệt, trong chương viết về Leonardo, lời thoại của Henry đọng lại như một bản thánh ca cho tinh thần nhân văn:

“Hình ảnh một phụ nữ mỉm cười… là lời mời gọi ta hãy mỉm cười theo cách tương tự. Đó chính là năng lượng mà bức tranh tìm cách mang lại.”

Khi “nhìn” và “thấy” không còn là một

Một trong những tầng sâu triết lý mà tác giả Thomas Schlesser khai phá chính là sự khác biệt giữa “nhìn” (to look) và “thấy” (to see). Nhìn là hành động thu nhận hình ảnh, còn thấy là quá trình nội tâm hóa – nhìn bằng trái tim, bằng ký ức, bằng kinh nghiệm sống. Tư tưởng này được ông phát triển xuyên suốt, đặc biệt nổi bật khi trích dẫn câu nói của Antoine de Saint-Exupéry:

“Người ta chỉ có thể nhìn rõ bằng trái tim, con mắt thường mù lòa trước những điều cốt tử.”

Trong từng buổi trò chuyện giữa Henry và Mona, người đọc nhận ra rằng việc thưởng thức nghệ thuật không nhằm hiểu tranh theo nghĩa đen, mà là soi rọi lại chính mình – khám phá cảm xúc, ký ức và định nghĩa về cái đẹp một cách cá nhân.

Review tiểu thuyết Đôi mắt của Mona – Hội họa như một hình thức chuyển hóa nhận thức sâu xa

Trong khuôn khổ của một tác phẩm văn học, Đôi mắt của Mona không đơn giản chỉ là một cuốn sách viết về hội họa hay lịch sử mỹ thuật. Dưới góc nhìn của một học giả – Thomas Schlesser, sử gia nghệ thuật và giám đốc Quỹ Hartung Bergman – tiểu thuyết này trở thành một minh chứng sống động cho luận điểm rằng: nghệ thuật không chỉ là để ngắm nhìn, mà là phương tiện để khai mở nhận thức và chữa lành nội tâm.

Điều đặc biệt đáng chú ý trong review tiểu thuyết Đôi mắt của Mona là cách Schlesser lựa chọn ngôn ngữ kể chuyện không hàn lâm, không giảng đạo, mà mềm mại và chan chứa tình cảm, như thể một người ông đang trò chuyện thủ thỉ với cháu gái về những điều đẹp đẽ và sâu thẳm nhất của đời sống. Thay vì áp đặt những định nghĩa cứng nhắc, ông mời gọi độc giả bước vào thế giới của nghệ thuật qua những trải nghiệm đầy cảm xúc – nơi mỗi trường phái, mỗi bố cục, biểu tượng trong tranh đều được gắn liền với một triết lý sống. Ở đó, hội họa không còn là đối tượng để phân tích, mà trở thành một ngôn ngữ sống động kết nối con người với chính bản thể mình.

Sự bao dung và tính nhân văn trong tư tưởng nghệ thuật của nhà văn Thomas Schlesser được thể hiện rõ nét qua việc cuốn sách được phát hành dưới dạng chữ nổi Braille – một lựa chọn không chỉ mang ý nghĩa biểu tượng, mà còn là lời khẳng định dứt khoát rằng: nghệ thuật và cái đẹp không bị giới hạn bởi thể xác hay thị lực, mà thuộc về bất kỳ ai có tâm hồn đủ sâu để cảm nhận và đủ can đảm để mở lòng.

Truyện Đôi mắt của Mona, vì thế, là một tác phẩm đặc biệt – nơi nghệ thuật không còn là đích đến, mà trở thành hành trình thức tỉnh, mở ra khả năng “nhìn thấy” những điều vô hình bằng đôi mắt bên trong. Và trong chính hành trình đó, độc giả cũng đang tự khám phá lại cách mình nhìn nhận thế giới – không bằng thị giác, mà bằng nhận thức được soi rọi bởi ánh sáng của tri thức và tình yêu.

“Đôi mắt của Mona” – một áng văn nhân văn thời đại mới